Domateste Külleme Hastalığı: Belirtileri, Nedenleri ve Etkili Mücadele Yöntemleri

Domates bitkilerinde yaygın olarak görülen hastalıklardan biri olan külleme, özellikle serada veya nemli, havasız ortamlarda yetiştirilen bitkilerde ciddi verim kayıplarına yol açabilir. Görsel belirtileri nedeniyle kolay teşhis edilebilse de, zamanında müdahale edilmediğinde bitkinin gelişimini durdurur ve meyve kalitesini olumsuz etkiler. Bu yazımızda domateste külleme hastalığının nedenlerini, belirtilerini ve etkili mücadele yöntemlerini ele alıyoruz.

Külleme Hastalığı Nedir?

Külleme hastalığı, genellikle Leveillula taurica isimli mantar tarafından oluşturulan, yaprakların özellikle üst yüzeyinde beyazımsı bir un tozu görünümünde lekelere yol açan bir hastalıktır. Hem açık alanda hem de serada yetiştirilen domateslerde görülebilir. Özellikle gece-gündüz sıcaklık farklarının yüksek olduğu ve hava sirkülasyonunun zayıf olduğu ortamlarda hastalık daha hızlı yayılır.

Hastalık Belirtileri

• Yaprakların üst yüzeyinde beyaz, tozumsu mantar tabakası

• Alt yüzeyde sarı lekeler ve damar aralarında solgunluk

• Enfekte yaprakların zamanla kuruyarak dökülmesi

• Bitki gelişiminin yavaşlaması, çiçeklenme ve meyve tutumunun azalması

• İleri aşamalarda meyve gelişiminin durması ve genel verim kaybı

Külleme ile Mücadele Yöntemleri

1. Kültürel Önlemler

• Seralarda iyi havalandırma sağlanmalı, nem oranı %60’ın altında tutulmalıdır.

• Bitkiler arası mesafe korunmalı ve sık dikimden kaçınılmalıdır.

• Sulama sabah saatlerinde yapılmalı, yaprakların akşama kadar kuruması sağlanmalıdır.

• Hastalıklı yapraklar erken dönemde toplanıp imha edilmeli, seraya yayılması önlenmelidir.

• Gübreleme dengeli yapılmalı, aşırı azot kullanımından kaçınılmalıdır.

2. Biyolojik Mücadele

• Ampelomyces quisqualis gibi biyolojik etmenler külleme sporlarını baskılayabilir.

• Kükürt içeren doğal ürünler de başlangıç aşamasındaki külleme için etkili olabilir.

• Faydalı mikroorganizmaların ortamda desteklenmesi mantar gelişimini yavaşlatır.

3. Kimyasal Mücadele

• Külleme görüldüğünde ruhsatlı ve etkili fungisitler (mantar ilaçları) ile müdahale edilmelidir.

• Koruyucu ilaçlamalar, özellikle riskli dönemlerde (nemli ve sıcak koşullarda) başlamalıdır.

• Etken madde rotasyonu yapılmalı, direnç gelişimini önlemek için aynı ilaç sürekli kullanılmamalıdır.

• İlaçlama sabah erken saatlerde veya akşamüstü, yapraklar kuru iken yapılmalıdır.

Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Erken teşhis çok kritiktir. Beyaz toz görünümü fark edildiğinde hemen müdahale edilmelidir.

• İklim koşullarına bağlı olarak hastalık riski artabilir; serada nem ve sıcaklık kontrolü düzenli yapılmalıdır.

• İlaçlama sonrası etki değerlendirilmelidir. Gerekirse ikinci uygulama yapılmalıdır.

• İlaç kalıntısı ve hasat aralığına dikkat edilmeli, tüketici sağlığı gözetilmelidir.

• Doğal yöntemlerle kimyasal kullanım azaltılabilir, entegre mücadele uygulanmalıdır.

Domateste külleme hastalığı, uygun önlemlerle kontrol altına alınabilir bir hastalıktır. Düzenli kontroller, çevre koşullarının yönetimi ve doğru müdahale teknikleri sayesinde bitkilerinizi bu zararlı mantardan koruyabilir, yüksek verim ve kaliteli ürün elde edebilirsiniz.