Domateste Kök Çürüklüğü Hastalığı: Nedenleri, Belirtileri ve Etkili Mücadele Yöntemleri

Domates yetiştiriciliğinde verimi ciddi oranda düşüren ve bitki kayıplarına yol açabilen hastalıklardan biri de kök çürüklüğü hastalığıdır. Bu hastalık, hem açık tarla hem de sera üretiminde karşımıza çıkmakta ve zamanında önlem alınmazsa domates fidelerinin tamamen çökmesine neden olabilmektedir. Bu yazımızda domateste kök çürüklüğünün nedenlerini, belirtilerini ve mücadele yollarını detaylı olarak paylaşıyoruz.

Kök Çürüklüğü Nedir?

Domateste kök çürüklüğü, farklı etmenlerin (özellikle fungal ve bakteriyel patojenler) neden olduğu, kök ve kök boğazında çürümelere yol açan bir hastalıktır. En yaygın etkenler arasında Fusarium spp., Pythium spp., Rhizoctonia solani ve Phytophthora spp. gibi toprak kökenli mantarlar yer alır. Bu etmenler nemli, havasız ve kötü drenajlı topraklarda hızla çoğalır.

Hastalık Belirtileri

• Bitkinin genelinde solgunluk, özellikle sıcak saatlerde yapraklarda pörsüme

• Fidelerde ani çökme ve ölme

• Köklerde kahverengi, siyahlaşmış ve çürümüş görünüm

• Gövde tabanında yumuşama ve renk değişimi

• Bitkinin su ve besin alımında aksama

• Gelişmenin durması ve meyve veriminde ciddi azalma

Kök Çürüklüğü ile Mücadele Yöntemleri

1. Kültürel Önlemler

• Toprak hijyeni sağlanmalı: Ekim öncesi toprak solarizasyonu veya buharlama gibi yöntemlerle patojen yükü azaltılmalıdır.

• Drenaj iyileştirilmeli: Fazla su birikiminin önüne geçilmeli, tarlada veya serada suyun rahat akabileceği sistemler kurulmalıdır.

• Hastalıksız fide kullanımı: Sertifikalı ve sağlıklı fideler tercih edilmelidir.

• Ekim nöbeti: Aynı tarlada ardışık yıllarda domates veya benzer hassas ürünler yetiştirilmemelidir.

• Toprak yapısı ve pH dengesi: Aşırı asidik veya sıkışmış topraklardan kaçınılmalıdır.

2. Biyolojik Mücadele

• Faydalı mikroorganizmalar (örneğin Trichoderma harzianum, Bacillus subtilis) tohum veya toprak uygulamalarıyla kullanılabilir.

• Bu tür biyolojik ajanlar patojenlerle rekabet ederek kök bölgesini korur.

3. Kimyasal Mücadele

• Toprak kaynaklı fungal hastalıklara karşı fungisit içeren toprak ilaçlamaları yapılabilir.

• Fideler şaşırtma öncesinde kök ilaçlarıyla dezenfekte edilebilir.

• Kimyasal ilaç kullanımında ruhsatlı ve etkili preparatlar tercih edilmeli, direnç gelişimini önlemek için etken madde rotasyonu yapılmalıdır.

Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Toprak analizi ve sağlık durumu mutlaka kontrol edilmelidir.

• Sulama düzeni çok önemlidir. Aşırı sulama ve toprağın sürekli ıslak kalması hastalığı tetikler.

• Bitki düzenli gözlemlenmeli ve ilk belirtilerde müdahale edilmelidir.

• Kök çürüklüğü görülen alanlar diğer alanlara bulaşmaması için izole edilmeli, enfekte bitki ve toprak uzaklaştırılmalıdır.

• Toprakta organik madde içeriği artırılmalı, mikrobiyal denge korunmalıdır.

Domateste kök çürüklüğü ile mücadele, sadece bir tedavi süreci değil, aynı zamanda iyi bir önleyici strateji gerektirir. Sağlıklı toprak, sağlıklı fide ve uygun tarımsal uygulamalar, bu hastalığın önüne geçmenin temelidir. Entegre mücadele yöntemlerini uygulayarak bitkilerinizi kökten gelen tehlikelerden koruyabilirsiniz.